Πάμπολλα έθιμα αναβιώνουν τις μέρες αυτές σε κάθε γωνιά της Ελλάδας..
Εγώ θα σας παρουσιάσω κάποια από τον τόπο μου, έθιμα της Μακεδονίας.
Από το Σάββατο του Λαζάρου που οι μικρές “Λαζαρίνες” βγαίνουν στους
δρόμους για να πουν τα κάλαντα της ημέρας και να μαζέψουν αυγά στα
καλάθια τους, μέχρι τις πανηγυρικές εκδηλώσεις του Αη Γιώργη, στη
Μακεδονία διατηρούνται ήθη και έθιμα αιώνων.
Σέρρες
Άγιο Πνεύμα: Τη Μεγάλη Παρασκευή, στη Μονή του Προφήτου Ηλία, στο
Άγιο Πνεύμα Σερρών, που βρίσκεται σ' ένα λόφο πάνω από το ομώνυμο
χωριό, αναβιώνει το έθιμο της Αποκαθήλωσης του Κυρίου. Ο Μητροπολίτης
Σερρών και Νιγρίτης Θεολόγος, συνοδευμένος από ιερείς και κρατώντας
λάβαρα και εξαπτέρυγα, οδηγούνται στον ιερό λόφο, όπου θυμίζει απόλυτα
τον λόφο του Γολγοθά. Πάνω στον πετρόχτιστο λόφο, βρίσκεται ο
Εσταυρωμένος. Το σκηνικό συγκλονίζει τον κάθε επισκέπτη.
Ιερείς και πιστοί προσεύχονται και με μεγάλη ευλάβεια κατεβάζουν τον
Κύριο από τον Σταυρό. Αφού τον μυρώσουν, τυλίγουν το σώμα του σε άσπρο
σεντόνι και τον μεταφέρουν στον Τάφο, που έχει κατασκευαστεί, για τον
σκοπό αυτό, λίγα μέτρα πιο κάτω. Έπειτα κλείνουν την είσοδο με μια
μαρμάρινη πέτρα και την σφραγίζουν με βουλοκέρι και κορδέλες Την άλλη
μέρα, ξημερώνοντας το Μεγάλο Σάββατο, πηγαίνουν να ανοίξουν τον Τάφο και
να πάρουν το Σώμα του Χριστού βάζοντας στη θέση του την εικόνα της
Αναστάσεως. Ο τάφος θα μείνει ανοιχτός όλη τη χρονιά.
Κερκίνη: Την Κυριακή του Πάσχα, αναβιώνει το ποντιακό πασχαλινό
έθιμο "αβγομαχίες" στην Καστανούσα του δήμου Κερκίνης. Οι διαγωνιζόμενοι
παίρνουν άσπρα αβγά και αφού τα "ακούσουν", χτυπώντας τα ελαφρά και
περιεργαστούν το σχήμα τους, επιλέγουν τελικά το πιο γερό- κατά τη γνώμη
τους- και η αβγομαχία ξεκινά. Βασικός κανόνας του εθίμου είναι η
χρησιμοποίηση μόνο αβγών κότας. Ο κάθε συμμετέχων έχει στην διάθεση του
τριάντα αβγά και νικητής αναδεικνύεται αυτός που έχει τα λιγότερα
σπασμένα αυγά.
Χαλκιδική
Ιερισσός: Το σημαντικότερο Πασχαλινό έθιμο είναι "ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΥ
ΝΙΟΥ Τ' ΑΛΩΝΙ". Γιορτάζεται την Τρίτη ημέρα του Πάσχα, στην ομώνυμη
τοποθεσία πάνω στους λόφους. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση και την
εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας, οι γεροντότεροι αρχίζουν τον χορό.
Σιγά-σιγά πιάνονται όλοι οι κάτοικοι και πολλές φορές ο χορός έχει μήκος
τετρακόσια μέτρα. Τραγουδούν και χορεύουν όλα τα Πασχαλινά τραγούδια
και τελειώνουν με τον "ΚΑΓΚΕΛΕΥΤΟ" χορό, που είναι η αναπαράσταση της
σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους, κατά την επανάσταση του 1821. Ο
χορός περνά κάτω από δάφνινη αψίδα, όπου υπάρχουν δύο παλικάρια με
υψωμένα σπαθιά. Ο χορός στη μέση περίπου του τραγουδιού διπλώνεται στα
δύο με τους χορευτές να περνούν ο ένας απέναντι από τον άλλο για τον
τελευταίο χαιρετισμό.
Κατά την διάρκεια της γιορτής μοιράζονται σε όλους, καφές που βράζει σε
μεγάλο καζάνι "ζωγραφίτικος", τσουρέκια και αυγά. Ο χορός
επαναλαμβάνεται το απόγευμα στην κεντρική πλατεία του χωριού.
Πετροκέρασα: Από το μοναστήρι του Ξηροπόταμου του Αγίου Όρους,
όπου φυλάσσεται ο Τίμιος Σταυρός, μεταφέρεται στο χωριό Πετροκέρασα που
απέχει 52 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Το χωριό έχει το "ιερό δικαίωμα"
μοναδικό στον κόσμο, να φιλοξενεί τον Τίμιο Σταυρό από την Κυριακή των
Βαΐων μέχρι την Μ. Δευτέρα το πρωί. Αυτό γίνεται σε ανάμνηση της
σωτηρίας του χωριού από αφανισμό, εξαιτίας θανατηφόρου ασθένειας
(πανώλης), στα μέσα του 18ου αιώνα.
Ουρανούπολη: Στην Ουρανούπολη, ξεχωρίζει το στόλισμα του
επιταφίου με λουλούδια και πέρλες, που φτιάχνουν οι γυναίκες του χωριού
στη διάρκεια της Σαρακοστής. Το Μεγάλο Σάββατο, οι πιστοί
συγκεντρώνονται στον Πύργο του Προσφορίου, στο λιμάνι, για να ακούσουν
τον παπά να ψάλλει το "Χριστός Ανέστη".
Καβάλα
Νέα Ηρακλείτσα: Στο νομό Καβάλας, τη Μεγάλη Παρασκευή, οι πιστοί
στο Δημοτικό Διαμέρισμα Νέας Ηρακλείτσας του Δήμου Ελευθερών, ζουν τη
συγκίνηση του Θείου Πάθους. Μέσα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα γίνεται η
αποκαθήλωση του άχραντου σώματος του Ιησού Χριστού, στο ύψωμα του
παρεκκλησίου της Αγίας Μαρίνας, στην τοποθεσία «Νησάκι», στην παραλία
της Νέας Ηρακλείτσας. Η ιερά πομπή ξεκινά από τον Ιερό Ναό Παναγίας
Φανερωμένης, όπου φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, την
οποία- σύμφωνα με την παράδοση- αγιογράφησε ο Απόστολος και Ευαγγελιστής
Λουκάς, και στη συνέχεια κατευθύνεται στο Νησάκι, όπου και
πραγματοποιείται η τελετή της αποκαθήλωσης. Μυροφόρες ραίνουν το άχραντο
σώμα του Ιησού, με λουλούδια, κατά τη μεταφορά του στο ναό και την
εναπόθεσή του στον τάφο.
Θάσος: Στα Καλύβια Λιμεναρίων της Θάσου διατηρείται το έθιμο "Για
βρέξ' Απρίλη μ'" που γιορτάζεται την τρίτη ημέρα του Πάσχα. Το έθιμο
έχει τις ρίζες του στους χορούς του διονυσιακού κύκλου και είναι μια
επίκληση για ανοιξιάτικη βροχή. Οι κάτοικοι της κοινότητας και οι
επισκέπτες το γιορτάζουν με δημοτικούς χορούς, ενώ σε μεγάλα τσουκάλια
μαγειρεύεται κρέας με ρύζι που στη συνέχεια μοιράζεται στους
συγκεντρωμένους.
Νέα Πέραμος: Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, στην έδρα του Δήμου
Ελευθερών, τη Νέα Πέραμο, κατά την περιφορά του επιταφίου, οι κάτοικοι
σε κάθε γειτονιά της πόλης αναβιώνουν ένα πολύ παλιό έθιμο: καίουν από
ένα ομοίωμα του Ιούδα, τη στιγμή που η πομπή του επιταφίου περνάει από
τους δρόμους. Ολόκληρη η πόλη εκείνη τη νύχτα φωτίζεται από τις δεκάδες
φωτιές, που ανάβουν οι κάτοικοι, στέλνοντας έτσι το μήνυμα της κάθαρσης,
αλλά και της αιώνιας ανάστασης.
Ελευθερές: Την τρίτη μέρα του Πάσχα, με συγκίνηση και ευλάβεια,
στο Δημοτικό Διαμέρισμα Ελευθερών στον ομώνυμο Δήμο, δυτικά του νομού
Καβάλας, αναβιώνουν τα παραδοσιακά «Μαζίδια». Ένα έθιμο που, όπως
τονίζει ο δήμαρχος Ελευθερών, Χαράλαμπος Χρυσανίδης, χρονολογείται από
τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι πιστοί μεταφέρουν εν πομπή τα
εικονίσματα από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη, την παλαιότερη
εκκλησία της περιοχής, στα «Μαζίδια» όπου βρίσκεται το γραφικό εξωκλήσι
των Αγίων Ραφήλ, Ειρήνης και Νικολάου. Εκεί, τελούν αρτοκλασία και
αγιασμό αναπέμποντας παρακλήσεις προς τον Αναστάντα Χριστό να ευλογήσει
την καλλιεργητική περίοδο που ξεκινάει ώστε να είναι αποδοτική και
εύφορη. Οι πιστοί προσκυνούν τα εικονίσματα και εν πομπή επιστρέφουν
στην εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη.
Στη συνέχεια, στην πλατεία του παλιού παραδοσιακού οικισμού, στήνεται
μεγάλο γλέντι. Τον χορό αρχίζει ο ιερέας και ακολουθούν οι κάτοικοι του
χωριού, που χορεύουν και τραγουδούν τρία συγκεκριμένα τραγούδια, που
διασώθηκαν με το πέρασμα των χρόνων. Η προσφορά σπιτικών φαγητών και
γλυκών από τις γυναίκες του Πολιτιστικού Συλλόγου Ελευθερών ολοκληρώνουν
την παραδοσιακή γιορτή που έχει τις ρίζες της στην τουρκοκρατία και
ακόμα παλιότερα.
Παγγαίο: Ο Δήμος Παγγαίου, στα ορεινά του νομού Καβάλας, πιστός
στην αναβίωση των παραδόσεων και τη δημιουργία πολιτισμού, οργανώνει τη
δεύτερη μέρα του Πάσχα τον εορτασμό του Αγίου Γεωργίου στην Νικήσιανη.
«Τον Άι-Γιώργη», όπως τονίζει ο δήμαρχος Παγγαίου, Απόστολος Τσακίρης,
«τον γιορτάζουμε στην καρδιά της άνοιξης, όπου η φύση ξαναζωντανεύει από
το χειμωνιάτικο λήθαργο».
Δράμα
Πόλη Δράμας: Η πασχαλινή περίοδος έχει και στην περιοχή της
Δράμας την ξεχωριστή της εθιμολογία, που αρχίζει από το Σάββατο του
Λαζάρου, με τις ομάδες των παιδιών που τραγουδούν τα πάθη του φίλου του
Χριστού. H εθιμολογία, που αρχίζει από το Σάββατο του Λαζάρου με τις
ομάδες των παιδιών που τραγουδούν τα πάθη του φίλου του Χριστού.
Σιταγροί: Το δικό της χαρακτήρα έχει η Δευτέρα του Θωμά στους
Σιταγρούς Δράμας, όπου οι εκεί εγκατεστημένοι Πόντιοι συνεχίζουν
πανάρχαια έθιμα των κοιτίδων τους, όπως επισκέψεις στα μνήματα, με
διανομή κόκκινων αβγών και γλυκισμάτων και με τραγούδια, έθιμα με καθαρά
αρχαϊκή μορφή και με συνακόλουθες μεταφυσικές δοξασίες και αντιλήψεις.
Μικρόπολη: Ιδιάζουσα εκδήλωση είναι η λεγόμενη «Γιορτή του Θεού»
στη Μικρόπολη Δράμας, μετά το Πάσχα, στο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, με
συνεστίαση εκεί των πανηγυριστών. Η εκδήλωση συνδέεται με τοπική
παράδοση και θεωρείται ως συνέχιση της εκπλήρωσης παλαιού προγονικού
τάματος.
Καλή Βρύση: Τις πασχαλινές αυτές μέρες ξεχωριστό ενδιαφέρον
παρουσιάζει η πομπική περιφορά της εικόνας της Αναστάσεως γύρω από το
αγροτικό όριο της Καλής Βρύσης Δράμας, την Πέμπτη της Διακαινησίμου, για
προστασία του χωριού από κάθε κακό και ιδιαίτερα από το χαλάζι που
είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την παραγωγή την ανοιξιάτικη περίοδο.
ΠΗΓΕΣ
http://akritas-history-of-makedonia.blogspot.com/2010/03/blog-post_31.html
http://omogeneia.ana-mpa.gr/press.php?id=9532
Εσείς τί έθιμα έχετε στο δικό σας τόπο;