Ποιος ήταν ο μπαρμπα-Γιάννης ο κανατάς, για τον οποίο γράφτηκε και το ομώνυμο γνωστό τραγούδι;
Πολλοί το ακούσαμε, πολλοί είδαμε την ταινία με το Βασίλη Αυλωνίτη αλλά λίγοι γνωρίζουμε την ιστορία του πραγματικού μπαρμπα-Γιάννη.
Ο μπαρμπα-Γιάννης ο κανατάς, λοιπόν, ήταν ένας κάπως ιδιόρρυθμος τύπος που έζησε στην Αθήνα κάπου στα 1860 έως το 1880 περίπου, οπότε και χάθηκαν τα ίχνη του.
Ήταν πλανόδιος πωλητής κανατιών και ζούσε στην περιοχή της Πλάκας. Κάθε μέρα γυρνούσε στους αθηναϊκούς δρόμους με το γάιδαρό του και πουλούσε την πραμάτεια του.
Τι είναι αυτό όμως που τον έκανε διάσημο; Ενώ, που λέτε, τις καθημερινές γυρνούσε με τα φτωχικά του ρούχα και ένα αχυρένιο καπέλο, τις Κυριακές έκανε τον περίπατό του δίπλα στην αριστοκρατική Αθήνα ντυμένος με την τελευταία λέξη της μόδας! Μετά τη λειτουργία πήγαινε στα καφενεία της ανώτερης τάξης κι αργότερα παρακολουθούσε τη μουσική της φρουράς στην πλατεία Συντάγματος.
Η κυριακάτικη μεταμόρφωσή του, πρωτάκουστο γεγονός για την εποχή, τράβηξε την προσοχή των Αθηναίων με αποτέλεσμα να γίνει θέαμα για το οποίο ακόμα και οι εφημερίδες της εποχής, κυρίως οι σατιρικές, ενδιαφέρθηκαν, σημειώνοντας τις κινήσεις του και κάνοντάς τον γνωστό στο πανελλήνιο.
Κάποτε όμως, το 1878, μετά τη λήξη του Ρωσοτουρκικού πολέμου, όταν απελευθερώθηκε η Βουλγαρία, ο μπαρμπα-Γιάννης εξαφανίστηκε, σοκάροντας τους Αθηναίους. Διαδόθηκαν τότε διάφορες φήμες με κυρίαρχη ότι καταγόταν από τη Βουλγαρία όπου επέστρεψε και ότι στην Αθήνα έμενε με ψευδώνυμο για να αποφύγει την καταδίωξη των Τούρκων. Έγιναν μέχρι και αναφορές ότι ήταν Βούλγαρος πράκτορας. Άλλοι είπαν πως καταγόταν από την Κύθνο. Μια τρίτη εκδοχή λέει ότι καταγόταν από το Πάζαρτζικ της ανατολικής Ρωμυλίας, όπου επέστρεψε και έγινε γραφιάς, γράφοντας στίχους στα βουλγάρικα και τα ελληνικά. Με τη συνθήκη του Βερολίνου το Πάζαρτζικ έγινε αυτόνομη επαρχία υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου. Λέγεται, λοιπόν, ότι αυτός ήταν που την άνοιξη του 1884, δημοσίευσε σάτιρες κατά των αρχών καλώντας τους Βούλγαρους να κατακτήσουν την Πόλη πριν τους Έλληνες. Οργάνωσε πολυάριθμο συλλαλητήριο κατά των αρχών όπου διάβασε το ποίημα που έγραψε εναντίον τους. Το κοινό ενθουσιάστηκε και χρειάστηκε η παρέμβαση των στρατιωτικών αρχών. Ο μπαρμπα-Γιάννης κατέφυγε στο χωριό του και τελικά συνελήφθη από τις αρχές ως εχθρός του κράτους.
Ποιος ξέρει την αλήθεια όμως...
Το σίγουρο είναι ότι κανείς δεν τον ξαναείδε ποτέ και ο μύθος του μένει, ακόμα και σήμερα, ζωντανός.
Πολλοί το ακούσαμε, πολλοί είδαμε την ταινία με το Βασίλη Αυλωνίτη αλλά λίγοι γνωρίζουμε την ιστορία του πραγματικού μπαρμπα-Γιάννη.
Ο μπαρμπα-Γιάννης ο κανατάς, λοιπόν, ήταν ένας κάπως ιδιόρρυθμος τύπος που έζησε στην Αθήνα κάπου στα 1860 έως το 1880 περίπου, οπότε και χάθηκαν τα ίχνη του.
Ήταν πλανόδιος πωλητής κανατιών και ζούσε στην περιοχή της Πλάκας. Κάθε μέρα γυρνούσε στους αθηναϊκούς δρόμους με το γάιδαρό του και πουλούσε την πραμάτεια του.
Τι είναι αυτό όμως που τον έκανε διάσημο; Ενώ, που λέτε, τις καθημερινές γυρνούσε με τα φτωχικά του ρούχα και ένα αχυρένιο καπέλο, τις Κυριακές έκανε τον περίπατό του δίπλα στην αριστοκρατική Αθήνα ντυμένος με την τελευταία λέξη της μόδας! Μετά τη λειτουργία πήγαινε στα καφενεία της ανώτερης τάξης κι αργότερα παρακολουθούσε τη μουσική της φρουράς στην πλατεία Συντάγματος.
Η κυριακάτικη μεταμόρφωσή του, πρωτάκουστο γεγονός για την εποχή, τράβηξε την προσοχή των Αθηναίων με αποτέλεσμα να γίνει θέαμα για το οποίο ακόμα και οι εφημερίδες της εποχής, κυρίως οι σατιρικές, ενδιαφέρθηκαν, σημειώνοντας τις κινήσεις του και κάνοντάς τον γνωστό στο πανελλήνιο.
Κάποτε όμως, το 1878, μετά τη λήξη του Ρωσοτουρκικού πολέμου, όταν απελευθερώθηκε η Βουλγαρία, ο μπαρμπα-Γιάννης εξαφανίστηκε, σοκάροντας τους Αθηναίους. Διαδόθηκαν τότε διάφορες φήμες με κυρίαρχη ότι καταγόταν από τη Βουλγαρία όπου επέστρεψε και ότι στην Αθήνα έμενε με ψευδώνυμο για να αποφύγει την καταδίωξη των Τούρκων. Έγιναν μέχρι και αναφορές ότι ήταν Βούλγαρος πράκτορας. Άλλοι είπαν πως καταγόταν από την Κύθνο. Μια τρίτη εκδοχή λέει ότι καταγόταν από το Πάζαρτζικ της ανατολικής Ρωμυλίας, όπου επέστρεψε και έγινε γραφιάς, γράφοντας στίχους στα βουλγάρικα και τα ελληνικά. Με τη συνθήκη του Βερολίνου το Πάζαρτζικ έγινε αυτόνομη επαρχία υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου. Λέγεται, λοιπόν, ότι αυτός ήταν που την άνοιξη του 1884, δημοσίευσε σάτιρες κατά των αρχών καλώντας τους Βούλγαρους να κατακτήσουν την Πόλη πριν τους Έλληνες. Οργάνωσε πολυάριθμο συλλαλητήριο κατά των αρχών όπου διάβασε το ποίημα που έγραψε εναντίον τους. Το κοινό ενθουσιάστηκε και χρειάστηκε η παρέμβαση των στρατιωτικών αρχών. Ο μπαρμπα-Γιάννης κατέφυγε στο χωριό του και τελικά συνελήφθη από τις αρχές ως εχθρός του κράτους.
Ποιος ξέρει την αλήθεια όμως...
Το σίγουρο είναι ότι κανείς δεν τον ξαναείδε ποτέ και ο μύθος του μένει, ακόμα και σήμερα, ζωντανός.
Μπαρμπα-Γιάννη με τις στάμνες
και με τα σταμνάκια σου
να χαρείς τα μάτια σου.
Κι αν φορείς ψηλό καπέλο
και παπούτσια λάστιχο
μπαρμπα-Γιάννη κανατά.
Πρόσεξε μη σε γελάσει
καμία όμορφη κυρά
μπαρμπα-Γιάννη κανατά.
Και σου πάρει το γαϊδούρι
και σ’ αφήσει την ουρά
μπαρμπα-Γιάννη κανατά.
Μπαρμπα-Γιάννη σε λατρεύω
θα σε αγαπώ πιστά
μπαρμπα-Γιάννη κανατά.